Faalangst

De angst om fouten te maken wordt ook wel faalangst genoemd. Je ervaart deze angst wanneer je iets moet doen wat je lastig vindt, maar wel graag goed wil doen. Wie zijn of haar gevoel van eigenwaarde baseert op zijn of haar prestaties zal erg bang zijn om fouten te maken. Een fout maken betekent immers dat je iets niet kunt. En hoe minder je kunt, hoe minder je in je eigen ogen waard bent.
Hard weg rennen
De druk om te presteren wordt hoger als je voortdurend in de angst leeft dat je een waardeloos mens bent als je faalt. We hebben allemaal de behoefte om door anderen gewaardeerd te worden en erbij te horen. Je bent bang dat wanneer je een keer minder presteert anderen jou ook minder waarderen. Soms is die angst zo sterk dat het je beperkt en je helemaal lam legt. Je zou jezelf het liefst willen verstoppen of hard weg willen rennen. Het gaat je toch niet lukken (denk je).
Zie je wel, ik kan het niet
In elk leerproces is het maken van fouten onvermijdelijk. Wie krampachtig probeert om geen fouten te maken, zal zich risicomijdend gaan opstellen. En zo zorgt faalangst ervoor dat je vaak juist minder goed presteert; daar waar je bang voor bent gebeurt daadwerkelijk. Je komt in een vicieuze cirkel terecht: door het gevoel niet goed genoeg te zijn, zal je steeds negatieve stress ervaren. Je wordt voortdurend belemmerd door de gedachte: ‘Zie je wel, ik kan het niet.’ Hierdoor kun je minder goed functioneren.
De situatie waarin we faalangst kunnen ervaren is niet voor iedereen hetzelfde. We onderscheiden drie soorten faalangst:
1. Cognitieve faalangst:
Je bent bang dat jouw kennis niet voldoende is voor die klus, presentatie of toets. Je bent al dagen op van de zenuwen. De spanning kan zo hoog oplopen dat je dichtklapt op het moment suprême.
2. Sociale faalangst:
Je bent veel bezig met wat anderen van jou vinden. Je bent bang dat de ander jou niet goed genoeg vindt en kritiek op jou heeft. Je durft bijvoorbeeld je mening niet te geven tijdens een vergadering op het werk of bij een etentje met vrienden.
3. Motorische faalangst:
Je bent bang de controle te verliezen over je lichamelijke handelingen, terwijl je fysiek er wel toe in staat bent. Je ervaart bijvoorbeeld tijdens het sporten angst wanneer je een prestatie moet leveren.
Negatief zelfbeeld
Een negatief zelfbeeld is een veel voorkomende oorzaak van faalangst. Als je het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent of anderen hebben jou in het verleden dat gevoel gegeven, zorgt dat voor veel onzekerheid. Mijn cliënte N. vertelde vanmorgen dat ze altijd denkt dat mensen het over háár hebben als ze met elkaar praten, zelfs haar vriendinnen. Uit angst voor kritiek probeert ze krampachtig iedereen te vriend te houden. Cliënte J. is steeds bang dat ze haar werkgever teleurstelt. ‘Ben ik mijn salaris wel waard?’ Hierdoor gaat alle aandacht - zelfs in het weekend - naar haar werk en lukt het haar maar moeilijk te ontspannen.
Ideaalplaatje
Faalangst kan dus veel invloed hebben op je leven. In onze huidige maatschappij ligt de focus erg op presteren. We willen een baan met status, een goede relatie, veel vrienden, we willen er goed uitzien en onszelf blijven ontwikkelen. We moeten van alles en we leggen de lat steeds hoger. We willen onszelf bewijzen en voldoen aan het ideaalplaatje. Geen wonder dat je soms blokkeert als je aan zulke hoge verwachtingen moet voldoen.
Tips bij faalangst:
Zie fouten maken niet als iets negatiefs maar als iets waar je van kan leren en beter van kan worden.
Bedenk dat je niet de enige bent die wel eens bang is om te falen. Deel je angst eens met een goede vriend of vriendin, je zal zien dat zij soms met hetzelfde worstelen.
Kloppen jouw negatieve gedachten wel? Voordat je jezelf klem zet met de gedachte: ‘Dit kan ik toch niet.’ kun je nadenken over eerdere situaties waarin je dit ook dacht maar die toch goed uitpakten.
Vergelijk jezelf niet met anderen. Iedereen heeft zijn of haar eigen pad te gaan.
Wees niet zo streng voor jezelf. Net als bij andere mensen gaat er bij jou ook wel eens iets fout.
Leer te vertrouwen op jezelf, je hoeft jezelf niet te bewijzen: je bent goed genoeg.
Comments