In balans
Je zou denken dat we onszelf zien als een optelsom van goede en minder goede eigenschappen. Je bent bijvoorbeeld niet zo’n goede kok, maar je kunt daarentegen prachtig zingen. Of je bent niet zo’n studiebol maar je bent wel ontzettend handig. Prima in balans zou je denken, maar zo rechtvaardig gaat het er in ons onderbewuste helaas niet aan toe. Als je een negatief zelfbeeld hebt, komt vooral de negatieve informatie door, die je dan ook nog eens zwaarder laat wegen. Je ziet jezelf dan alleen als een ‘waardeloze’ kok en ach dat zingen… 'wat stelt dat nu voor?'.
Gekleurde bril
Stel je hebt een mooie presentatie gegeven en iedereen is enthousiast. Vervolgens wijst een collega je er fijntjes op dat je iets bent vergeten. Weg goede gevoel. Hallo ‘zie je wel, dit kan ik helemaal niet.’ Iemand met een negatief zelfbeeld richt de aandacht dus meer op de dingen die fout gaan dan op de dingen die goed gaan. Sommigen speuren er zelfs actief naar. Als iemand met een negatief zelfbeeld iets positiefs meemaakt waar ook minpuntjes aanzitten (die hij of zij natuurlijk altijd kan aanwijzen) dan zorgt diens gekleurde bril ervoor dat zelfs een positieve ervaring gezien en opgeslagen wordt als iets negatiefs. Negatieve conclusie Krijgt deze persoon kritiek dan zegt hij niet: 'Nee, dat valt wel mee', maar krijgt hij een compliment dan zwakt hij het wel af. Een negatieve gebeurtenis kan hij zich jaren later nog haarscherp herinneren en een positieve gebeurtenis vaak op het eind van de dag al niet meer. Zo komt iemand met een negatief zelfbeeld altijd weer uit op een negatieve conclusie over zichzelf.
Door de mand gevallen ‘Je moet het wel goed doen, anders hoeft het niet.’ Dit kreeg mijn cliënte M. haar hele jeugd van haar vader te horen. Haar carrière als fysiotherapeut ziet er glansrijk uit, ze heeft een lieve vriend en een druk sociaal leven. Na een verwaarloosde griep herstelt ze niet en komt ze met een burn-out thuis te zitten. Thuis zonder werk wordt haar zelfbeeld compleet onderuit gehaald, er blijft niet veel van haar over: ze heeft ‘het niet waar gemaakt’ en is ‘door de mand gevallen.’ Steviger in je schoenen Hoe meer oog je hebt voor wat wel goed gaat, des te beter je je voelt. Hoe beter je stemming, hoe meer moed om nieuwe dingen te ondernemen. Dit kun je ook inzetten op momenten dat je iets spannends moet doen, bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek voeren. Sta voor het gesprek bewust een paar minuten stil bij de dingen waar je goed in bent; je bent misschien een zorgzame moeder, een goede kok, een fanatiek hardloper… Het hoeft niets met de functie te maken te hebben. Als je je zelfbeeld niet ontleent aan één deel van jezelf, maar aan al je positieve eigenschappen sta je steviger en met meer zelfvertrouwen in het leven.
Tips voor meer balans:
Sta stil bij de dingen die goed gaan: vergroot ze en vier ze.
Geniet van complimenten, wimpel ze niet weg maar luister echt en laat ze tot je doordringen.
Negeer dat negatieve stemmetje in je hoofd dat alles wat je doet onderuit probeert te halen.
Praat op een positieve manier over jezelf.
